SERBEST MESLEK FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI
SERBEST MESLEK FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI
213 SAYILI YASANIN 236. MADDESİNDE; “Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.”
AYNI YASANIN 353. MADDESİNDE; “(Değişik:28/7/2024-7524/11 md.) 232 nci maddenin birinci fıkrasının 1 ila 5 numaralı bentlerinde sayılanlar dışında kalan kişilerin fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu, serbest meslek makbuzu, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi ve giriş ve yolcu taşıma biletlerini almadıklarının tespit edilmesi halinde bunlara her bir belge için 5.000 (7.000 TL) Türk lirası özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, bu bent uyarınca kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı bir takvim yılı için 50.000 (70.000 TL) Türk lirasını geçemez. Şu kadar ki, bu bent kapsamındaki kişiler tarafından, idarenin bilgisine girmeden önce belgenin düzenlenmesi gereken tarihi takip eden beş iş günü içerisinde belgenin düzenlenmediğinin idareye bildirilmesi durumunda, bunlar adına özel usulsüzlük cezası kesilmez.” KURALI YER ALMAKTADIR.
Özel usulsüzlük cezasının uygulanması için anılan yasada öngörüldüğü gibi söz konusu belgelerin verilmediği alınmadığı şeklinde herhangi bir tespit yapılmaksızın, denetim elemanı tarafından defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme sonucunda saptanan fark matrah üzerinden özel usulsüzlük cezası salınmasında vergi mevzuatına uyarlık bulunmamaktadır.
Yükümlü adına bu kural uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilebilmesi için ceza gerektiren eylemin ve eylemle fail arasındaki bağlantının açıklıkla saptanması ve usulsüzlük eyleminin bütün unsurlarıyla ortaya konulması gerekir. Ancak uygulamada gerçek ve tüzel kişiler adına tanzime edilen özel usulsüzlük cezalarının büyük kısmı soyut verilere ve kanun hükümlerinin hatalı yorumlanmasına bağlı olarak tanzim edilmektedir.
Bu kapsamda serbest meslek sahiplerinin düzenlemiş olduğu serbest meslek makbuzu ile faturaların birbirinden ayrılması önem arz etmektedir. Her iki belge türünün tabi olduğu hak ve yükümlülükler birbirinden farklıdır.
Serbest meslek makbuzları fatura değildir ve TTK’nın 21/2’nci maddesi uyarınca İLGİLİ tarafça faturanın alındığı tarihten itibaren 8 gün içerisinde fatura içeriğine bir itirazda bulunulmadığından fatura bedelinin kesinleşmiş olmasına dair hüküm serbest meslek makbuzları için uygulanamaz.