HAK SAHİPLİĞİ KAPSAMINDA KAMU KULLANIMINA AYRILAN ALANLAR

HAK SAHİPLİĞİ KAPSAMINDA KAMU KULLANIMINA AYRILAN ALANLAR

Mülkiyet hakkı kapsamında hak sahibi olan gerçek ve tüzel kişilerin hak sahipliğinin bulunduğu alanda imar plan değişikliği veya başkaca bir sebeple kısıtlanması halinde eş değer bir yer verilmelidir.
Bu anlamda tapu tahsis belgesi tapuya eşdeğer nitelikte belgedir. Gecekondu bölgelerinde yasa kapsamında verilen tapu tahsis belgelerinin kazanılma aşamasında usul ve esas yönünden eksiklik bulunmaması halinde tapu belgesi veya eş değer giderim yolları uygulanmalı ve hak sahipliği korunmalıdır. Kanunun özü hak sahipliğini korumayı teşvik etmektedir.
2981 Sayılı Kanun’un “Tespit ve Değerlendirme İşleri” başlıklı 8. maddesinde; “İmar mevzuatına aykırı yapılarla gecekondular için tespit işlemlerinde; Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca hazırlanacak ve valilik veya belediyelerce bastırılacak standart form kullanılır.
(Değişik fıkra: 22/05/1986 – 3290/2 md.) Bu tespit kapsamına, temel inşaatı tamamlanmış veya sömel betonları dökülmüş olmak kaydı ile hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare etmekte olduğu arsa veya arazilerdeki inşaatına Kanunun 14. maddesinin (f) fıkrasındaki tarihlerden önce başlanmış mesken, kısmen işyeri ve konut olarak kullanılan veya evvelce konut olarak kullanılıp sonra işyerine çevrilen gecekondular ile imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı tüm yapılar dahildir.”, “Tapu Verme” başlığını taşıyan 10. maddesinde de; “Bu Kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12. madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine ‘Tapu Tahsis Belgesi’ verilir. Tapu tahsis belgesi, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil eder. (Ek fıkra: 18/05/1987 – 3366/4 md.) Ancak islah imar planı veya kadastro planları ile belirlenen alanlarda tapu tahsis belgesi yerine hak sahiplerine doğrudan tapuları verilebilir.”, 13. maddesinin (b) bendinde ise; “Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde olan veya bu Kanun uyarınca mülkiyetlerine geçen arsa veya araziler üzerinde, ıslah imar planları ile meydana getirilen imar parselleri içinde hak sahiplerine, yapılarının işgal ettiği arazi de dikkate alınarak ıslah imar planında getirilen ölçülere uygun şekilde arsa veya hisse tahsis edileceği, gecekondusu muhafaza edilemeyen hak sahiplerine aynı bölgede veya diğer gecekondu ıslah veya önleme bölgesinde başka bir arsa veya hisse verileceği” hükümlerine yer verilmiş bulunmaktadır.
Aynı Kanunun 14. maddesinin (a) bendinde yer alan; her ölçekte, imar planında başka maksatla tahsis edilmiş alanlardaki sınai kuruluşlara ait olmayan tehlikeli madde depoları için ayrılmış yerlerde bu depolar dışındaki her türlü ruhsatsız yapıların, bu kanun hükümlerinden yararlanamayacakları hükmü uyarınca, imar planında yol, yeşil alan, park, okul alanı gibi genel kullanımlara ayrılmış yerlerde yapılan gecekonduların bu kanun uyarınca korunmalarına olanak bulunmamaktadır.

Bu çerçevede 2981 sayılı yasadan faydalanma esaslı başvurularda imar affı tarihi itibariyle güncel durum irdelenmelidir. Başvuru tarihi itibariyle hak sahipliği önünde yasal bir engel bulunmaması durumunda uğranılan kayıp giderilmelidir.
Hak sahibi olduğu hususunda şüphe bulunmayan kişilere eşdeğer alan tahsisi yapılmaması durumunda bedel olarak uğranılan zarar giderilmelidir.